Mikro İktisat Sorulari (4 Soru)

Halit Uzan    Aralık 31, 2014    1 Yorum   

Mikro İktisat Sorulari (4 Soru)

1- Kömür için talebin nokta fiyat esnekliği -0,4 olduğu bir durumda, kömür fiyatı %10 artarsa kömürün talep miktarındaki değişme ne olur? 

Cevap: esnekliğin -0.4 olması demek fiyatın %1 arttığında talebin 0.4 birim azalması anlamına gelir. Bunu baz alarak yaparsak: -0.4 x 10 = 4 => talep 4 birim azalır.

2-Varsayalım ki bir piyasada 3 tane tüketici vardır. Bunlardan her birinin bireysel talep fonksiyonları aşağıda verilmiştir. 

1. Tük = Qd1 = 10-0,8P
2. Tük = Qd2 = 14-2P
3. Tük = Qd3 = 6-0,2P

a) Buna göre bu malın piyasa talep fonksiyonunu bulunuz.

Cevap: piyasa fonksiyonu için bütün bireysel fonksiyonları toplamalıyız.

   Qd1 = 10-0,8P
   Qd2 = 14-2P
+ Qd3 = 6-0,2P
   Qd = 30 - 3P


b) Bu malın piyasada P1 = 5TL, P2 = 6TL, P3 = 8TL’ye satıldığı durumlar için piyasa talep miktarını hesaplayın. Piyasa talep eğrisinin grafiğini çizin.

3- İki tüketici ve iki üreticiden oluşan bir tam rekabet piyasasında tüketicilerin bireysel talep fonksiyonları sırayla Qd1 = 16-2P , Qd2 = 4-3P, üreticilerin bireysel arz fonksiyonları ise Qs1 = 3+2P, Qs2 = 7+3P biçimindedir. Buna göre; 

a) Piyasa denge fiyatını bulun.

Cevap: Piyasa dengesini bulabilmek için önce piyasa arz ve talebini buluruz. Qd = 20 - 5P (talepleri topladık) Qs = 10 + 5p (arzları topladık) sonra bunları birbirine eşitleriz. 20-5P = 10+5P => 10P = 10 => P=1

b) Bu fiyattan alınıp satılacak mal miktarını bulun. (piyasa denge miktarı)

Yukarıda bulduğumuz fiyatı iki denklemden herhangi birine koyarak miktarı buluruz.
Talebi ele alalım: Qd 20 - 5P   => Qd = 20 - 5x1  => Qd = 15

4- Piyasa arz fonksiyonu Qs = -40+4P ve piyasa talep fonksiyonu Qd = 100-3P biçiminde bir piyasada, üreticilerin elde edecekleri rantlar toplamı kaç TL’dir? Grafikle gösteriniz.

İlk önce arz ve talep fonksiyonlarının doğrularını bulacağız, onu da şu şekilde yaparız;

Qd = 100-3P

ilk önce P'yi 0 alırız Q'yu buluruz.   Qd = 100 - 3x0 => Qd = 100
sonra Q'yu 0 alırız P'yi buluruz. 0 = 100 - 3P => 3P = 100 => P = 100/3

Bu noktaları birleştirdiğimizde talep doğrusu ortaya çıkar. Aynı işlemi arz fonksiyonu için de yaparız.

Qs = -40 + 4x0 => Qs = -40
 0  = -40 + 4P =>  4P = 40 => P=10

Bu noktaları birleştirdiğimizde arz doğrusu ortaya çıkar. Arz doğrusunun eksi olan kısmı bu grafikte gösterilmemiş ama siz onu anlayabilirsiniz arz doğrusunu aşağıya doğru uzattığımızda Q'yu -40 da kesecek.

10 değerini nasıl bulduk?

arz fonksiyonunu dikkate aldığımızda Q ya 0 vermiştik P'yi 10  bulmuştuk bu 10 o 10. =)

Şimdi Üretici Rantı kırmızı çizgilerle gösterilen alandır bu alanı bulduk mu cevabı bulmuş oluyoruz. Üçgenin alan formülünden kolaylıkla sonuca ulaşabiliriz.

(10x40) / 2 = 200 dür cevap.

Ekonomik Tablo (Tableau Economique)

Halit Uzan    Nisan 18, 2014    Yorum   

Ekonomik Tablo (Tableau Economique)

Dr. Ouesnay'in buluşudur.


Dr. Ouesnay, Fizyokratların lideridir. Tableau économique adlı eserini 1758 de tamamlamıştır. Bu kitapçık, Dr. Ouesnay'in ana düşüncelerini anlaşılır bir dille açıklamaktaydı, ilk baskısı, çok az sayıda idi.
Dr. Ouesnay, eserinin uyandırdığı ilgi üzerine, ikinci defa kaleme almıştır, iktisadi Tabio'nun izahını, bu sefer özdeyişler halinde yapmıştır. Metnin bir resmi gazetede yayımlanmasını arzulamıştır. Ancak hekimliğini yaptığı Marquise de Pompadour, kritik bir zamanda iktisadi Tabio'nun bastırılmasını sakıncalı bulmuştur. Dr. Ouesnay, bunun üzerine hazırladığı metni Mirabeau'ya vermiştir. Mirabeau, 1763 de Phiiosophie rurale ile beraber, iktisadi Tablo metnini Amsterdam'da yayımlamıştır.
Mirabeau, İKTİSADI TABLO'yu, yazının veya paranın bulunması derecesinde önemli bir olay olarak nitelendirmiştir. Birçokları, bu benzetişi abartılı bulmuşlardır. Ancak günümüzde, bir makro model olan iktisadî Tabio'nun önemi, daha iyi anlaşılmıştır.
Bir hekim olan Dr. Ouesnay, iktisadî Tablo'da servet ve gelirlerin sınıflar arasına dağılışını vücutta kanın dolaşmasına benzetmiştir, iktisadî Tablo, servet ve gelirlerin doğuşunu, el değiştirmesini, paylaşımını ve harcanmasını gösteren bir dinamik makro modeldir.

ŞEKİL: 80 — İktisadi Tablo.
İktisadî Tablo'ya göre, servet ve gelirler üç sınıf arasında tedavül etmektedir. Bu sınıflar toprak sahipleri, çiftçiler ve esnaf ı'san'atkârlardir.
Tarımsal üretimle uğraşan sınıf, iktisadî değerlerin yaratıcısıdır. Çünkü gerçek üretim, ancak tarım alanındadır. Diğer meslekler, kısırdır. Tarım, bütün toplum gövdesini beslemektedir.
İktisadî Tablo'da herbiri ortalama dörder kişilik üç milyon aileden kurulu bir ülke tahlile teorik örnek olarak alınmaktadır. Bu üç milyon ailelik ülkede tarımsal nüfus diyelim ki, 1500 milyon liralık üretim yapmaktadır (O tarihteki para birimi livre yani lira idi). Üretiminin 600 milyon liralık bir payını kendi öz ihtiyaçlarına ve tohumluğa ayırmaktadır. Geri kalanını, toprak sahiplerine ve esnafI san'atkâr sınıflarına satmaktadır. Elde ettiği 900 milyon iiralık gelirin 600 milyonunu kira/rant bedeli olarak toprak sahiplerine ödemektedir Sanayi sektöründen de, 300 milyon liralık mamul eşya almaktadır.
Sanayi sektörü tarımdan 300 milyon liralık gıda maddesi ve 300 milyon liralık ham madde almaktadır. Yaptığı imalâtın 300 milyonunu toprak sahiplerine ve 300 milyonunu tarım sektörüne satmaktadır. Sanayi sektörü, imalâtiyle kendi harcamalarını karşılamakta ve ayrıca net hasılâ yaratmamaktadır. Kısırlık nedeni, bu sektörün net hasılâ bırakmayan bir faaliyet göstermesidir.
Sanayiin kısır faaliyetine karşılık, toprak sahiplerinin hiç faaliyeti yoktur. Toprak sahiplerinin geliri, kira / rant olarak çiftçilerden aldığı 600 milyon liradır. Bu altı yüz milyon lirayı gıda maddelerine ve sınaî mamullere harcamaktadır. Toprak sahipleri, üretim veya benzeri kısır faaliyet dahi yapmaksızın toprak rantının getirdiğini tüketmektedirler.
Tarımın yarattığı net hasılâ, toprak sahiplerinin tüketimini karşılamaktadır. Net hasılâ, bunu yaratan çiftçi sınıfının elinde kalmamaktadır.

Almancası : ökonomische Tabelle, «Tableau economiquen.
Fransızcası : Tableau economique.
İngilizcesi : “Tableau économiquen”
(Bk; Fizyokratlar, Dr. Ouesnay, Mirabeau).

Tek Vergi Sistemi

Halit Uzan    Nisan 18, 2014    Yorum   

Tek Vergi Sistemi

On Yedinci ve On Sekizinci Yüzyıla kadar gerilere giden fakat günümüzde önemini kaybetmiş olan bir vergicilik cereyanıdır. Bu cereyanın ana fikri, ekonomilerde bütün vergilerin kaldırılıp, kamu varidatının tek bir vergiden sağlanmasıdır. Bu fikir bazan ekonomik düzenin tabiî sonucu olarak, bazan çok verginin tatbikat zorlukları gibi pratik nedenlerle savunulmuştur.
Bilimsel bir açıdan ekonomik sistemin bir unsuru ve başlıbaşına bir müessese olarak tek vergi fikrini yaymağa çalışan ekol On Sekizinci Yüzyılda Fizyokratların. Fizyokratlara göre, ekonomide sadece tarımla uğraşan sınıf, müstahsil sınıftır. Sosyal sınıflara paralel olarak, ekonomideki bütün diğer faaliyetler dışında, değer yaratan faaliyeti sadece tarımdır. Buna göre, tarım sektörü dışında her hangi bir faaliyetten alınan vergi in’ikâs sonucunda tarım sektörüne aktarılmış, ancak bu arada bazı idarî ve formel güçlükler çekilmiş olacaktır, öngörülen varidatın sağlanması ve fakat idarî zorlukların ortadan kaldırılması için bütün vergilerin kaldırılıp, sadece tarım üzerine vergi salınması teklif edilmiştir.

On Dokuzuncu Yüzyılda tek vergi fikri, Almanya’da tek gelir vergisi, Fransa’da ise tek pul vergisi olarak ileri sürülmüştür. Bu arada Fransa’da tek kapital vergisi halinde tek vergi fikri müdafaa edilmiştir.
Yine On Dokuzuncu Yüzyılda Amerika Birleşik Devletlerinde de tek vergi fikrinin savunulduğu görülür. Bu ülkede tek vergi Sherman ve H. George tarafından farklı gayelerle ileri sürülmüştür. Her iki maliyeciye göre de vergi gayri- menkuller üzerine salınmalıdır. Sherman’a göre gayrimenkul üzerine salınan bu vergi in’ikâs yolu ile tüketicilere geçecektir. H. George’a göre ise arsa ve arazi üzerine salınacak bir vergi, hem in’ikâs etmeyerek gayrimenkulün maliki üzerinde kalacak, hem devletin muhtaç olduğu bütün varidatı sağlayabilecektir. George’nin düşüncesine göre böyle bir vergi çok da âdil olacaktır. Çünkü arsa ve arazi gibi gayrimenkuller topluma ait olmalıdır. Hele bunların değerlerinde zamanla meydana gelen artışlar kesin olarak topluma maledil- melidir.
Tek vergi fikri pek taraftar bulamadı ve bir süre bu fikrin savunucusu pek çıkmadı. Ancak son zamanlarda Fransa’da 1950′lerde iki kişinin tek vergi fikrini yeniden ortaya attıkları görülmektedir. Bunlardan Simonian, hammadde üzerinden alınan ilk madde vergisi fikrini^ Schueller ise, enerji üzerinden alınan enerji vergisi fikrini ileri sürmüşlerdir. Ancak bu fikirler de pek ta- taraftar bulmamıştır.
Almancası : AUeinsteuer, Universalsteuer.
Fransızcası : impôt unique.
İngilizcesi ; single tax.

Pareto Optimumu Nedir?

Halit Uzan    Nisan 17, 2014    Yorum   

Pareto Optimumu Nedir?

Pareto Optimumu Nedir?

(robin hood'a ekonomik yaklaşım)


Neoklasik iktisatçı Pareto tarafından geliştirilen refah tanımıdır, toplumsal refah kriteridir. Pareto'ya göre bir toplumdaki toplam refah o toplumdaki bireylerin refahlarının bir araya gelmesiyle oluşmaktadır. toplumdaki en az bir bireyin refah düzeyini azaltmadan diğerinin refahını arttırmanın bir yolu yoksa o toplumun refahı optimumdur. bu durumda, toplumdaki herhangi bir bireyin refahının artması toplam refahı arttıracaktır. Ancak bir bireyin refahı artarken, diğer bir bireyin refahında azalma olursa, toplam refah artmış sayılmaz.

"Refah, ancak hiç kimsenin durumunu kötüleştirmeden bazı kişilerin durumunu iyileştirile biliniyorsa artmış sayılır."

Pareto optimumunun gerçekleşmesi için hem üretimde hem de tüketimde etkinlik sağlanmalıdır.

Pareto'ya göre toplumun kültürü ve ekonomideki verimlilik düzeyi toplumun belli sınıfları arasında gelir dağılımını saptayan iki unsurdur. ekonomi ne kadar verimli olursa gelirdeki eşitlik de o kadar iyi olur. verim ne kadar azalırsa gelir eşitliği de o kadar düşer. vergiler bunu değiştiremez.

Ayrıca Pareto insanların yetenekleri bakımından eşitsiz olduğunu, bu nedenle gelir dağılımını dengeli hale getirme çabalarının başarısızlıkla sonuçlanacağını da savunmuştur.


Genel bir dille anlatılmaya çalışılırsa;

Örneklem:

Toplumumuz 4 bireyden oluşsun, bu toplumda sadece su tüketilmekte, verilen ya da üretilen maksimum su miktarı 5 bardaktır ve suyun tam tüketimi neticesinde toplam fayda maksimize edilmektedir.

Dört birey verilen beş bardak suyu kendi aralarında eşit dağılımla ve bardakların içerisinde tüm su son damlasına kadar tüketir bir durumdaysa, toplumumuzdaki refah optimumdur ve bireysel refah seviyeleri de birbirlerine eşittir.

Ancak toplumuzun toplam faydasını daha da arttırmak için birinci bireye 2 bardak su vermek gibi saçma bir düşünceyi uygulamak istersek, diğer bireylerin fayda eşitliklerini değiştirmeme düşüncesi kaydı ile, uygulanmak istenen netice şöyle olur;

Birinci birey 2 bardak diğer bireyler birer bardak toplam 5 bardak. Toplum yöneticisi toplam refahı arttırmaya çalışırken, hem toplam refahı arttıramayacağını gördü, hem de bireyler arası refah eşitliğini bozdu.

Birinci bireyin tükettiği su miktarını bir bardak su arttırırken, diğer bireylerin tükettiği su miktarlarını 1/3 er bardak birim düşürdü çünkü refah maksimumda.

Refahın optimumda olduğu bir toplumda, birin elde ettiği faydayı azaltmadan, başka birininkini arttıramazsınız.

Zenginden alıp fakire vermek refahı arttırmaz, sadece gelir dağılımını değiştirir. bireyler arası yetenek dağılımı farklı olduğu için bu gelir dağılımdaki değişiklik dengeli olamaz.

Karl Marx Kimdir?

Halit Uzan    Nisan 16, 2014    Yorum   

Karl Marx Kimdir?

Karl Heinrich Marx (okunuşu: Karl Haynrih Marks) (5 Mayıs 1818 Trier - 14 Mart 1883 Londra) 19. yüzyılda yaşamış filozof, politik ekonomist ve devrimci. 

Komünizmin kuramsal kurucusudur. Birçok politik ve sosyal konuda fikri olmakla beraber, en çok Komünist Manifesto'nun (1848) giriş cümlesinde özetlediği tarih analiziyle tanınır: "Şimdiye kadarki bütün toplumların tarihi, sınıf savaşımları tarihidir." Marx, bütün sınıflı toplumlarda olduğu gibi kapitalizmin de kendini yok etmeye yol açacak içsel dinamikler barındırdığına inanırdı; onun düşüncesine göre, nasıl ki kapitalizm eskimiş feodalizmin yerini aldıysa, sınıfsız bir toplum olan komünizm de "devletin proletaryanın devrimci diktatörlüğünden başka bir şey olmadığı" siyasal geçiş sürecinden sonra onun yerini alacaktır.

Marx, sosyoekonomik değişimlere belirli bir tarihsel zorunluluk perspektifinden bakardı; ona göre kapitalizm, yapısal durumunun dinamiği ve çatışması sonucu yerini komünizme kesin olarak bırakacaktır:

	« Modern sanayinin gelişmesi, burjuvazinin ayaklarının altından bizzat ürünleri ona dayanarak ürettiği ve mülk edindiği temeli çeker alır. Şu halde, burjuvazinin ürettiği, her şeyden önce, kendi mezar kazıcılarıdır. Kendisinin devrilmesi ve proletaryanın zaferi aynı ölçüde kaçınılmazdır. »
	(Komünist Manifesto )

Emek-Değer Teorisi

Halit Uzan    Nisan 16, 2014    Yorum   

Emek-Değer Teorisi

Bu teoriler özellikle dış ticaret açısından ekonomik ilişkiler konusunda temel dayanak noktasını oluşturur. Kısaca, klasik liberal tezlere göre bir üretim maliyetinin o üretim için harcanan emeğe eşit olduğunu ifade eder. Bu teorinin içeriğini oluştururken emek homojen bir değer olarak kabul edilmiş, yani her işçinin ortaya koyduğu emeğin aynı nitelik ve niceliğe sahip olduğu farz edilmiştir. Ayrıca doğal kaynakların doğanın insanlara bir bağışı olarak düşünülmesi ve bunları elde etmek için emek harcanmadığı varsayılmıştır. Sermaye biriktirilmiş üretim aracı yani emek demektir. Sermayeyi yaratan emek olduğu için emek ile ölçülmesi gerektiği düşünülmüştür.

Genel anlamda teorinin ortaya koyduğu ise:

Emek fazla ise maliyet fazla olur ve fiyat fazla olur. Emek az ise maliyet az olur ve fiyat az olur.

Karl Marks

Genel kanıya karşın  Karl Marks, kendi emek değer teorisini yalnızca "emeğe doğaüstü bir güç yüklemek" dediği üzerine kurmaz. Bu konuda Gotha Programı'nın Eleştirisikitabında şöyle der:

Emek, bütün zenginliğin kaynağı değildir. Doğa da, tıpkı, bir doğa gücünün, insan emek-gücünün deyimlenmesinden başka bir şey olmayan emek gibi kullanım-değerlerinin (ve kuşkusuz maddi zenginlik de bu değerlerden meydana gelir!) kaynağıdır.