UYGARLIK TARİHİ 6. HAFTA ÖZET
6. UZAK DOĞU VE DOĞU AKDENİZ UYGARLIKLARI
6.1. UZAK DOĞU UYGARLIKLARI
6.1.1. ÇİN UYGARLIĞI
Suya dayalı hidrolik bir uygarlıktır. Çin'de ilk uygarlıklar, Huang He (Huan Hı, Sarı Nehir) ve Chong Jiang (Çan Cyan, Yangzi) Irmakları boyunca gelişmiştir. Büyük Yu, Sarı Nehir'i kontrol altına almakla ün salmıştır. M.Ö. 1500 civarında ortaya çıkan Shang Hanedanı, Sarı Nehir Vadisi'nin büyük bir kısmını kontrol altına almıştır. Shang Hanedanı döneminde ilk defa yazı ve bronz kullanılmıştır.
Zhou (Cov) Hanedanı, iki ana döneme ayrılır: Batı Zhou olarak bilinen ilk dönem, Çin'in altın yılları olarak kabul edilir. Zhou Hanedanı'nın başkenti Luoyang'a taşınmasından sonra Doğu Zhou dönemi başlar. 2. dönemin şartlarına uygun olarak Sun-Tzu ya da Sunzi savaş stratejileri ve taktikleri ile ilgili Savaş Sanatı isimli önemli bir eser kaleme almıştır. M.Ö. 221 yılında Qin Shihuangdi, bu savaşlardan zaferle çıkarak Qin (Çin) Hanedanı'nı kurmuştur. Qin Shihuangdi, ülkeyi birleştirmekle kalmamış; para, yazı ve ölçüm birimlerini standar hale getirmiştir. Ayrıca yeni yollar, kanallar ve daha önce parça parça inşa edilen duvarları birleştirerek Çin Seddi'ni inşa ettirmiştir. Konfüçyüs'ün eserlerini yaktırmıştır. Qin Hanedanı sona ermiş ve yerine Han Hanedanı geçmiştir. Özellikle İmparator Wu-di zamanında önemli gelişmeler yaşanmıştır. Wu-di, Konfüçyüs öğretilerini de Mezopotamya kavimlerinde olduğu gibi, Fenikeliler de politeisttiler. Fenike yazılı metinleri ticari mahiyettedir.
6.2.2. İBRANİLER
Mısır ve Asurlular gerileme döneminde iken daha önce Mısırlıların Kenan olarak adlandırdıkları bölgede İsrail Krallığı ortaya çıkmıştır. Hz. Süleyman, ticareti geliştirmiş ve ilk Mabed'i Fenikeli ustaların katkısıyla inşa etmiştir. İbraniler Kyros'un desteğiyle ikinci Mabed'i inşa etmişlerdir.
