Toplumsal Yapı Güz Dönemi Vize Soruları 2014
Soru: Aşağıdaki yargılardan hangisi geçerli değildir?
Doğru Cevap : Türkiye II. Dünya Savaşı başlangıcında, ABD safında sıcak savaşa katılmıştır.
Soru: Aşağıdakilerden hangisi Osmanlı devlet felsefesinin temelini oluşturur ?
Doğru Cevap : Adil bir yönetimin hedeflenmesi
Soru: Türkiye’de, örneğin yoksulluk olgusu, Batı’da geliştirilen kuramlarla örtüşmemektedir. Aile ve hemşerilik bağlarının korunması, yoksulluğun yaşanma biçimini değiştirmektedir.
Bu önerme, aşağıdaki görüşlerden hangisine dayanmaktadır?
Doğru Cevap : Batı toplumlarını gözleyerek oluşturulan kuramsal yaklaşımlar, Batı-dışı toplumlarda olup bitenleri kavramak için yeterli olmayabilir.
Soru: Aşağıda söylenenlerden hangisi yanlıştır?
Doğru Cevap : Osmanlı’da tımarlı sipahi toplanacak verginin miktarını belirlemede başat rol oynuyordu.
Soru: Aşağıdakilerden hangisi millet sistemini özellikleri arasındadır?
Doğru Cevap : Millet sisteminde ayırıcı en önemli kıstas din ve ona bağlı mezheptir.
Soru: Aşağıdakilerden hangisi, klasik çağda Osmanlı merkez bürokrasisinde yer alan gruplar içinde sayılamaz?
Doğru Cevap : Anadolu kökenli Türki aristokrasi (soylular)
Soru: Aşağıdakilerden hangisi ‘toplumsal yapı’ dersinin olası amaçları arasındadır?
Doğru Cevap : Öğrencinin kişisel hikâyesi ile toplumsal tarih arasındaki bağlantıları kurmasını sağlamak.
Soru: Her çocuk yetenekleri doğrultusunda eğitilmeyi ve gelebileceği noktalara ulaşmak için gerekli becerilerle donatılmayı hak eder. Ancak yine de toplumsal sistem, toplumsal kurumların bu işlevi başarılı bir şekilde yerine getirmesi için uygun fırsatları yaratmayabilir.
Yukarıdaki önerme toplumsal yaşamla ilgili hangi tartışmayla bağlantılıdır?
Doğru Cevap : Yapı-Fail tartışması
Soru: Aşağıdakilerden hangisi 19. yüzyılda Osmanlı reform (ıslahat) hareketlerinin önündeki engeller arasında yer almaz ?
Doğru Cevap : Avrupa devletlerinin engelleme çabaları
Soru: ‘Toplumsal Yapı’ kavramını ortaya atan sosyolog aşağıdakilerden hangisidir?
Doğru Cevap : Herbert Spencer
Soru: Osmanlı’da toplumsal yapı vergi verenler ve vergiden yararlananlar olmak üzere ikiye ayrılabilir.
Aşağıdakilerden hangisi vergi veren grup içinde yer almaz ?
Doğru Cevap : Sipahi
Soru: Geleneksel hemşerilik ilişkileri sayesinde, Türkiye’de, modernleşme sürecinde, köyden kente göçün pek çok sarsıcı etkisi yumuşamış; böylece göçün kalıcı olması mümkün olmuştur. Örneğin kente gelenler hemşerilik ilişkileri sayesinde, hemşerilerinin yaşadığı devlet arazilerinde, hemen altına sığınacak bir çatı kuruvermiş; böylece kentlerde gecekondu mahalleleri oluşmuş; ama bu sayede, göçmenlerin barınma sorunu da çözülebilmiştir.
Bu analize dayanarak, modernist bakış açısının hangi iddiası çürütülebilir?
Doğru Cevap : Geleneksel yapılar, modernleşme önünde engeldir.
Soru: Aşağıdakilerden hangisi gönüllü bir toplumsal gruptur?
Doğru Cevap : Hayır dernekleri
Soru: ABD Başkanı Barack Obama, zenci genç Travyon Martin’in öldürülmesi üzerine konuşurken ‘bu ülkede birçok zenci erkek, 35 yıl önce ben dahil, yoldan geçerken arabaların kilitlerinin kapatıldığının sesini duymuştur’ demiştir. Onun bu sizleri, öncelikli olarak, toplumsal yaşamın hangi boyutuna gönderme yapmıştır?
Doğru Cevap : Toplumsal eşitsizlikler
Soru: Toplumun belirli bir statüde bulunan bireylerden beklediği davranış kalıplarına ne ad verilir?
Doğru Cevap : Toplumsal rol
Soru: Aşağıdakilerden hangisi Necmettin Erbakan’ın kurduğu partiler arasında değildir?
Doğru Cevap : Demokrat Parti
Soru: 1946 yılında Cumhuriyet Halk Partisi’nden ayrılan milletvekillerinin kurduğu siyasal parti aşağıdakilerden hangisidir?
Doğru Cevap : Demokrat Parti
Soru: Aşağıdakilerden hangisi, modern tarih ve modern sosyoloji arasındaki temel farklardan biridir?
Doğru Cevap : Tarih tikel olaylarla ilgilenirken sosyologlar genellemeler yapmaya yatkındır
Soru: Aşağıdakilerden hangisi birincil toplumsal ilişkileri örnekler?
Doğru Cevap : Arkadaş ilişkileri
Soru: Osmanlı ekonomisinin yükselme dönemi boyunca fetihe dayalı oluşu, aşağıdaki ekonomik önceliklerden hangisine dayanır?
Doğru Cevap : Vergicilik
Soru: Max Weber, toplumsal yaşam içinde değerlerin değişmesinin önemine vurgu yapar. Onun yaklaşımı aşağıdaki kuramsal yaklaşımlardan hangisi örnekler?
Doğru Cevap : Fail merkezli yaklaşım
Soru: Toplumsal yapı kavramı, hem (ekonomi, sınıf gibi) çok genel hem de (rol, statü, ilişki) gibi çok spesifik kavramları aynı anda kapsamaktadır.
Bu ifadeye göre, aşağıdaki araştırmalardan hangisi toplumsal yapı analizi için kullanılamaz?
Doğru Cevap : Şirket çalışanlarının şirkete bağlılığını artırmaya yönelik doğru teşviklerin belirlenmesi için yapılan bir anket
Soru: Aşağıdakilerden hangisi işlevselci yaklaşıma yönelik eleştiriler arasında sayılamaz?
Doğru Cevap : Sadece dinin toplum üzerindeki etkisine odaklanmıştır.
Soru: Demokrat Parti dönemi ekonomi politikaları ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
Doğru Cevap : Vergilendirme yerine çoğu zaman dış borçlanma ve para basma yolu seçilmiştir
Soru: 1960 yılında askeri darbe ile kapatılan Demokrat Parti’nin geleneğini sürdüren ve 1965 seçimlerinde büyük başarı kazanan parti aşağıdakilerden hangisidir?
Doğru Cevap : Adalet Partisi
Soru: Aşağıdakilerden hangisi birincil ilişkilerin tamamında görülen özelliklerdendir?
Doğru Cevap : Duygusal boyutlu olması
Soru: Aşağıdakilerden hangisi Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucu antlaşmasıdır?
Doğru Cevap : Lozan Antlaşması
Soru: Cumhuriyet döneminde kurumsallaşmış İslam’ın ve popüler dinin giyim, muska, falcılar, kutsal şeyhler, evliya türbeleri ve bayramlar gibi önemli unsurlarına müdahale edilir. Aşağıdakilerden hangisi bununla bağlantılı bir önlem sayılmaz?
Doğru Cevap : Osmanlıca sözcüklerin Türkçe karşılıklarının bulunması
Soru: Aşağıdakilerden hangisi 1930’dan başlayarak 15 yıl boyunca kesintisiz tek parti yönetiminin başlamasına yol açan etkenler arasında değildir?
Doğru Cevap : İktidardakilerin faşist anlayışı benimsemesi
Soru: Doğada nasıl bir ayıklanma varsa, aynısı sosyal yaşamda da geçerlidir. Pazar ekonomisine dayanan kapitalizm içinde toplumun en yetenekli, güçlü bireyleri ödüllendirilir. Bu nedenle bu sistem içinde adaletsiz bir yan yoktur.
Yukarıdaki görüşler aşağıdaki sosyologlardan hangisine ait olabilir?
Doğru Cevap : Herbert Spencer
Soru: Osmanlı’da XIX. Yüzyılda etkili fikir akımlarından hangisi devletin kurtuluşunun Türkî unsurları birleştirerek büyük Turan’ı kurmaktan geçtiği fikrini savunur?
Doğru Cevap : Pantürkizm
Soru: Mondros Ateşkes Antlaşması sonrasında Osmanlı’da bir iktidar boşluğu oluşmuş ve bu boşluğu doldurmaya aday güçler ortaya çıkmıştı. Aşağıdakilerden hangisi bu güçler arasında değildir?
Doğru Cevap : Sosyalist Hareket
Soru: Aşağıdakilerden hangisi modernleşme sürecinin sonuçları arasındadır?
Doğru Cevap : Sanayi kentinin ortaya çıkması
Soru: Ekonominin diğer tüm toplumsal alanları, siyaseti, kültürü, hukuku, eğitimi belirlediğini iddia eden yaklaşım aşağıdakilerden hangisidir?
Doğru Cevap : Ekonomik belirlenimcilik
Soru: Osmanlı reform (ıslahat) hareketlerinin asıl amacı aşağıdakilerden hangisiydi ?
Doğru Cevap : Devleti kurtarmak
Soru: Modernist yaklaşımın sosyal bilimlerde yaygınlaştığı ve temel paradigma halini aldığı dönem …………..’dır.
Yukarıdaki boşluğa aşağıdakilerden hangisi gelmelidir?
Doğru Cevap : İkinci Dünya Savaşı sonrası
Soru: Aşağıdakilerden hangisi 20’li ve 30’lu yıllardaki muhalefet partisi kurma süreçlerinin ortak özelliklerinden biri değildir?
Doğru Cevap : Atatürk’ün teşvikiyle kurulmuşlardır.
Soru: Aşağıdakilerden hangisi Türkiye’deki ilk çok partili seçimdir?
Doğru Cevap : 1930 yerel seçimi
Soru: Fransız sosyolog Michel Foucault (Mişel Fuko), modern toplumda ortaya çıkan bilimsel alanların, toplumu oluşturan bireyleri, piyasanın ve devletin talepleri doğrultusunda sınıflamak, normalleştirmek, ehlileştirmek gibi işlevler üstlendiğini iddia eder. Örneğin modern öncesi dönemde pekâlâ toplumun içinde yaşayabilen deliler, modernleşme ile birlikte giderek toplumdan ayrıştırılarak tımarhanelere kapatılmıştır. Aynı zamanda ‘sağlıklı’ bir ruhun hangi özelliklere sahip olduğu tanımlanır ve sıradan insanlar bu yönde telkinlerle biçimlendirilir. Foucault’ya göre psikoloji biliminin esas işlevi işte budur.
Yukarıdaki paragrafta psikoloji özelinde örneklenen düşünme tarzını sosyolojiye uygularsak, aşağıdaki şıklardan hangisi, sosyolojinin benzer işlev üstlendiği bir durumu göstermez?
Doğru Cevap : Sokak çocuklarının taleplerini ve sorunlarını tespit etmeye yönelik, birebir çocuklarla görüşme yaparak yürütülen bir araştırma.
Soru: "Aile, üyeleri arasında derin eşitsizlik ilişkilerinin ve çatışmaların olduğu bir kurumdur. Özellikle maddî kaynaklar üzerinde daha fazla denetimi olan aile üyeleri, diğerleri üzerinde baskı, hatta şiddet uygular.”
Bu önerme, aşağıdaki yaklaşımlardan hangisi çerçevesinde şekillenmiş olabilir?
Doğru Cevap : Toplumsal çatışma merkezli yaklaşım
Soru: Aşağıdakilerden hangisi popülist politikaların uzun vadeli sonuçları arasında sayılamaz?
Doğru Cevap : Önceki seçkinci statükoyu alt üst eder ve demokratik kurumların yerleşiklik kazanmasını sağlar.
Soru: Türkiye’de meclis hükümetinden kabine sistemine geçiş aşağıdakilerden hangisiyle başlamıştır ? (1990 ÖYS Sınavından alınmıştır)
Doğru Cevap : Cumhuriyetin ilan edilmesi
Soru: Aşağıdakilerden hangisi yükselme döneminde Anadolu’daki tarımsal yapının temel özellikleri arasında sayılabilir?
Doğru Cevap : Tarımsal üretim insan ve hayvan gücüne dayalı organik enerjiye bağlıdır.
Soru: Osmanlı nüfusunun büyük çoğunluğunu köylüler oluşturuyordu.
Aşağıdakilerden hangisi bu durumla doğrudan ilişkilidir?
Doğru Cevap : Osmanlı’daki ekonomik faaliyetin önemli bir kısmını tarımsal üretim oluşturur.
Soru: Toplumda gözlemlenen tek tek olguların, nasıl ve neden ilişkili olduğuna ilişkin iddiadır.
Yukarıdaki cümle neyin tanımıdır?
Doğru Cevap : Teori
Soru: Aşağıdakilerden hangisi sosyolojinin temel kuramsal ikilemleri arasındadır?
Doğru Cevap : Birey-Toplum ikilemi
Soru: Aşağıdakilerden hangisi Türkiye’nin 1945 sonrasında kalıcı olarak çok partili demokrasiye geçmesi üzerinde etkili olmamıştır ?
Doğru Cevap : Ekonomik açıdan güçlü bir kesimin ortaya çıkması ve bunların siyasal hayatın serbestleştirilmesini istemesi
Soru: Aşağıdakilerden hangisi toplumsal yapının bileşenleri arasında değildir?
Doğru Cevap : Tarihsel süreç
Soru: Türkiye’deki son askerî müdahale aşağıdaki tarihlerden hangisinde gerçekleşmiştir ?
Doğru Cevap : 12 Eylül 1980
Soru: Osmanlı’da batılılaşmanın etkilerinin gündelik yaşamda da hissedilmesi, ilk kez hangi dönemde gerçekleşir?
Doğru Cevap : Tanzimat dönemi
Soru: I. Dünya Savaşı’na girdiği halde, bitimini beklemeden savaştan çekilen ülke aşağıdakilerden hangisidir ?
Doğru Cevap : Rusya
Soru: Aşağıdakilerden hangisi Osmanlı’da klasik hukuk sisteminin özellikleri arasındadır?
Doğru Cevap : Hukuk birliği yoktu.
Soru:
I. Yukarıdan aşağıya yenileşme modeline göre gerçekleştirilmiştir.
II. Temel hedef orduyu güçlendirmektir.
III. Halk tarafından ciddi biçimde desteklenmiştir.
IV. Hem geleneksel hem modern kurumların bir arada var olduğu ikili bir yapının ortaya çıkmasıyla sonuçlanmıştır.
Yukarıdaki yargılardan hangisi 19. yüzyıl Osmanlı reform hareketleri için geçerli değildir?
Doğru Cevap : Yalnız III
Soru: Toplumsal yapı kavramı içindeki ‘yapı’nın tanımlanması zordur. Zirâ kavram aynı anda hem bir bütünü hem de bütünün parçalarını ve bunların iç bağıntılarını tarif etmek için kullanılır.
Aşağıdaki kullanımlardan hangisi yukarıdaki ifadede belirtilen durumu örneklemez?
Doğru Cevap : Dilin belirlenmiş yapısı, toplumsal değerlerin nasıl ifade edilebileceğinin sınırını çizer.
Soru: Nüfusun niteliğinin artması ile birlikte hem ekonomide verimlilik artar, hem toplumsal değerler değişir.
Bu durum aşağıdakilerden hangisinin toplumsal yapıyı etkilediğini örnekler?
Doğru Cevap : Demografinin
Soru: “Anadolu hareketi sonunda, benzer bir yapının ulaşabileceği en yüksek siyasal örgütlenme seviyesine ulaşmıştı.” Bu ifadeyle kastedilen siyasal kurum aşağıdakilerden hangisidir ?
Doğru Cevap : Türkiye Büyük Millet Meclisi
Soru: Modern Batı toplumları sömürgecidir. Batı dışında kalan toplumların ilerlememesinin nedeni, kendi yetersizlikleri değil, sömürgeci politikalardır. Bu politikalar hem ekonomik düzeyde hem de kültürel düzeyde işler; yani Batı ülkeleri hem Batı dışı toplumların kaynaklarını sömürür hem de onlara kendi değerlerini benimsetmeye çalışır.
Bu önermeye dayanarak aşağıdaki politikalardan hangisi izlenebilir?
Doğru Cevap : Ülke ekonomisini dışa kapatarak, devlet desteği ile sanayileşme
Soru: Aşağıdakilerden hangisi, modernleşmenin toplum üzerindeki etkisini çeşitli düzeylerde eleştiren siyasal ya da sanatsal hareketler arasında yer almaz?
Doğru Cevap : Liberalizm
Soru: Osmanlı İmparatorluğu’nun son döneminde vergi tahsilinin ayanlar (taşralı yerel güçler) aracılığıyla yapılması aşağıdakilerden hangisinin göstergesi olabilir?
Doğru Cevap : Devletin taşradaki hakimiyet eksikliğinin
Soru: Aşağıdakilerden hangisi, modernleşme ile birlikte, ekonomik alanda görülen değişmeler arasındadır?
Doğru Cevap : Pazar ekonomisinin doğuşu
Soru:
I. Müsadere uygulamasının kaldırılması
II. Memurlara düzenli aylık ödeme uygulamasının getirilmesi
III. Her yıl yeniden tayin usulünün getirilmesi
IV. Nazırlıkların (Bakanlıkların) kurulması
V. Devlet örgütlenmesinde modern bir hiyerarşik rütbe sisteminin getirilmesi
Bu gelişmelerle ilgili olarak aşağıdaki yargılardan hangisi geçerli değildir ?
Doğru Cevap : Merkezi devlet gelirlerinin artışıyla sonuçlanmışlardır.
Soru: Aşağıdakilerden hangisi Türkiye’de 1970’li yıllarda toplumun siyasallaşmasının nedenleri arasında sayılamaz ?
Doğru Cevap : Güçlü tek parti hükümetlerinin siyaseti teşvik etmesi
Soru: Bir gayr-ı müslim, kendi dinsel hukuğu içinde dezavantajlı olduğu durumlarda Kadı mahkemesine başvurmayı tercih edebilirdi.
Aşağıdakilerden hangisi bu durumun sıkça rastlaandığı örneklerdendir?
Doğru Cevap : Boşanma davaları
SORU:Osmanlı İmparatorluğu’nda “belli bir bölgede belirli bir dönemde vergi toplama hakkının devlet tarafından açık arttırma yoluyla satılması ve şahıslar tarafından satın alınıp, parasının önceden ödenmiş olması” olarak açıklanabilecek sisteme ne ad verilir?
Doğru Cevap : İltizam
Soru:Aşağıdakilerden hangisi, modernist bakış açısının önermeleri arasında değildir?
Doğru Cevap : Modernleşme ile birlikte devletin toplum üzerinde baskı kurma ve toplumu denetleme imkânları da gelişmiştir.
Soru: Aşağıdakilerden hangisi ithal ikameci ekonomi modelinin karşılaşabileceği darboğazlar arasında sayılamaz ?
Cevap: Yerli sanayinin dış rekabete karşı korunamaması
Soru: Aşağıdakilerden hangisi toplumsal yapıyı belirleyen makro unsurların etkisini örneklemez?
Doğru Cevap: Siyasal iktidarın seçim yolu ile değişmesi
Soru:‘30’lu yıllarda Türkiye’nin uyguladığı ekonomi politikası aşağıdakilerden hangisidir?
Doğru Cevap : Devletçilik
