51. Sabit bir reel faiz oranında, enflasyon bekleyişlerindeki artışın nominal faiz oranları üzerindeki etkisine ne ad verilir?
A) Reel ankes etkisi
B) Bekleyişler etkisi
C) Rasyonel bekleyişler etkisi
D) Yüksek enflasyon etkisi
E) Normal enflasyon etkisi
Cevap : Diğer adı da Fisher Etkisidir. (Cevap B)
52. Enflasyon oranının hızla düşürülebileceği varsayımı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Heteredoks istikrar programı
B) Aşamalı strateji
C) Soğuk hindi stratejisi
D) Sabitleştirme politikası
E) Çapa politikası
Cevap : Parasal büyüme oranının düşük tutularak fiyatlar üzerindeki baskı muhafaza edilmektedir. Büyük bir olasılıkla enflasyon oranı, üretim ve istihda¬mın yeniden artmasına olanak verecek kadar düşecektir. Sonunda ekonomi tam istihdam sevi¬yesine geri dönecektir. Bu uygulamaya Şok stra¬teji de denir. (Cevap C)
53. Devrevi ekonomik hareketlerine sistematik olarak ilk defa hangi iktisatçı incelemiştir?
A) David Ricardo
B) Adam Smith
C) Simon De Sismondi
D) J. Maynard Keynes
E) Irving Fisher
Cevap : Sismondi 1819 da yayınladığı "Ekonomik Poli¬tiğin Yeni Prensipleri" adlı eserinde, iaissez faire (serbest teşebbüs düzeni ya da bırakınız yapsınlar düşüncesi) prensibinin ekonomik bu¬nalımlara neden olduğunu ifade etmiştir. (Cevap C)
54. Ekonomik dalgalanmalar arasında hem refah (genişleme) hemde bunalım (depresyon) aşamalrını birlikte yaşanabileceğine ileri süren teori hangisidir?
A) Doğal koşullar teorisi
B) İcatlar teorisi
C) Çok üretim teorisi
D) Az tüketm teorisi
E) Parasal teoriler
Cevap : Bir bunalım aşamasını izleyen dönemde tüketim mallarının fiyatları yükselmeye başlayınca, giri-şimciler artan talebi karşılamak için makine ve teçhizat kapasitelerini genişletmek üzere yatırım malları siparişlerinde bulunurlar. Ancak ısmarla¬nan makine ve teçhizatın üretilecek ekonomiye sokulmaya başlaması oldukça uzun bir zaman süresi alır. Oysa, yatırım malları sanayisindeki genişlemeden dolayı nakdi gelirler artmaya de¬vam edecek ve dolayısıyla fiyatlar yükselecektir. Bu refah aşamasıdır. Sipariş edilen makineler ve teçhizat üretime konulmaya başlandıkları andan İtibaren yukarıdaki durum tersine dönecektir. Genel bir aşırı üretim, olan bu dönemde yatırım hacmi ve tüketim malları üretimi daralacak ve ekonomi bunalım aşa¬masına girmiş olacaktır. (Cevap C)
55. Genişlemenin (refahın) yaşandığı bir konomide daralmanın olamıyacağını savunan görüş aşağıdakilerden hangisidir?
A) Mahreçler yasası
B) Keynes teorisi
C) Cobweb teorisi
D) Laffer yasası
E) Harrod-domar modeli
Cevap : Say yasası da dediğimiz bu durumda üretilen her şey in satılabileceği bir dünyada, başlamış olan bir genişlemenin bir süre sonra daralmaya dönüşmesini açıklamaya olanak yoktur. Çünkü bu yasaya göre "Her arz kendi talebini oluştu¬rur." (Cevap A)
56. “arzın talebi ancak bir gecikme ile uyabileceği hallerde, malların üretim ve fiyatlarındaki dalgalanmaları” açıklayan görüş aşağıdakilerden hangisidir?
A) Laffer yasası
B) Cobweb teorisi
C) Reel konjonktür teorisi
D) Monetarist teori
E) Rasyonel bekleyişler teorisi
Cevap : Cobweb teoremine, örümcek ağı teorisinde denir. Bu teoriye göre, söz konusu malların herhangi bir andaki arz miktarları bir önceki devrenin fiyat¬ları tarafından belirlenecektir. (Cevap B)
57. I. Keynesgil teori
II. Monetarist teori
III. Rasyonel bekleyişler teorisi
Yukardakilerin hangisi veya hangileri konjonktür devreleriyle ilgili olarak toplam talep teorileridir?
A) I
B) I,III
C) II
D) I,II
E) I,II,III
Cevap : (Cevap E)
58. Reel konjonktür teorisine göre aşağıdakilerden hangisi doğru değildir?
A) Para arzı içseldir.
B) Para arzını mevduat kurumlarıyla halkın davranışları belirler.
C) Dalgalanmalarda parasal talep daha önemlidir.
D) Yeni üretim teknikleri önemlidir.
E) Hammaddelerin fiyatlarındaki değişmeler yönlendiricidir.
Cevap : Reel konjonktür teorisine göre konjonktür dalga¬lanmalarının temelinde parasal (talep) şokların¬dan çok reel (arz) şoklar yatmaktadır. Konjonktür dalgalanmalarına neden olabilecek diğer etkiler ise; kötü hava koşulları, yeni hammadde kay¬nakları sayılabilir (Cevap C).
59. Aşağıdakilerden hangisi soyut dış ticaret kuramının özellikleri arasında yer almaz?
A) Mikro ekonomik araçları kullanır.
B) Analizlerde paraya yer verilmez.
C) Uluslar arasındaki mal akışı fiziki olarak ele alınır.
D) Uluslararasındaki faktör akışı fiziki olarak ele alınmıştır.
E) Ülke içindeki fiyat seviyesi dikkate alınır.
Cevap : Bu Özellik uluslararası parasal ticaret teorisi için¬de yer alır (Cevap E).
60. Aşağıdakilerden hangisi uluslar arası parasal ticaret teorisinin özellikleri arasında yer almaz?
A) Makro ekonomik araçları kullanır
B) Ülkenin büyüme dalgalanmaları üzerindeki özelliklerini dikkate alır.
C) Ülkenin istihdam dengeleri üzerindeki etkilerini inceler.
D) Ülkenin dış dünya ile olan ilişkilerinden doğan gelir ve giderleri ele alır.
E) Paranın uzun dönem dalgalanmaları üzerinde herhangi bir etkisi olmadığı görüşü hakimdir.
Cevap : Bu özellik pür (soyut) dış ticaret teorisinin özelliğidir. Uluslararası parasal ticaret teorisi; ülkenin dış dünya İle olan ekonomik ilişkilerinden doğan ve para ile yapılan ödemeleri (gelir ve gider) kapsar. Ülkenin ödemeler bilançosundaki açık veya fazlalıklar ile fiyat faktör akımlarını parasal olarak açıklayan teoridir. Global (tüm toplumu il¬gilendiren) sorunları çözer (Cevap E).
61. Aşağıdakilerin hangisi soyut dış ticaret teorisinin temel sorunları arasında yer almaz?
A) Ticaretin yönünün nasıl olacağı
B) Uluslar arası ticareten ne gibi özel kazançlar sağlanacağı
C) Uluslar arası ticaretin milli ekonomi üzerindeki etkisnin ne olacağı
D) Uluslar arası ticaretin ekonomideki pozitif faktörler üzerindeki etkileri
E) Uluslar arası ticaret sonucu bireylerin temel ihtiyaçlarının ne kadarının karşılandığı
Cevap : Uluslararası ticarette toplumun geneli ele alınır. Özel olarak bir seçim yapılmaz ve global bir değerlendirme sonuçları önemlidir. Soyut dış ticaret teorisinin yanıtlamak zorunda olduğu farklı bir yaklaşıma göre de; ülkeler neden dış ticaret ya¬parlar yani dış ticaretin ülkelere sağladığı yarar¬lar nelerdir, dış ticaretin bileşimi nasıl açıklanabi¬lir (bir ülke hangi malları İhraç hangi malları ithal eder ve uluslararası piyasada dış ticaret hadleri ne olmalıdır). (Cevap E)
62. “iç ticaret kendi aramızda, dış ticaret ise bizler ve onlar arasında yapılmaktadır.” Görüşü aşağıdaki hangi iktisatçıya aittir?
A) B. Ohlin
B) F. List
C) A.P. Larner
D) D. Ricardo
E) J. Viner
Cevap : (Cevap B)
63. “ birbiriyle ticaret yapan ülkelerin çıkarları arasında daima bir çelişki vardır ve ticaretten bir taraf kazançlı çıkarken diğer taraf aynı ölçüde zarar görür.” düşüncesi aşağıdaki hangi iktisadi yaklaşıma aittir?
A) Fizyokrat
B) Merkantilist
C) Klasik
D) Monetarist
E) Keynesyen
Cevap : Başka bir ifade ile, ticaretten tüm taraflar aynı anda kazanç elde edemez, bir tarafın sağladığı kazanç öbür tarafın uğradığı kayıp pahasına olur (Cevap B).
64. Yeniden üretilebilen bütün mallarda, değerin onları üretmek için kullanılan işgücü miktarına bağlı olduğu teori aşağıdakilerden hangisidir?
A) Mutlak üstünlükler teorisi
B) Karşılaştırmalı üstünlükler teorisi
C) Teknolojik üstünlükler teorisi
D) Emek-değer teorisi
E) Emek-yoğun teorisi
Cevap : Sözü edilen yaklaşıma göre, bir malın maliyeti talep koşullarının bulunmaması durumunda o malın fiyatı onun üretimi için harcanan emek ile ölçülür. Bu görüş klasik iktisadi görüşe ait olup, üretimde göreceli olarak fazla emek kullanılmış¬sa malın maliyeti yüksek olur (Cevap D).
65. “Ticaret kararıyla iş bölümüne gidilerek dünya ekonomik pastasını büyütmek mümkündür ve bu işlem ticarete giren ulusların hepsine yarar sağlar.” düşüncesi aşağıdaki hangi iktisatçıya aittir?
A) J. S. Mill
B) David Ricardo
C) Adam Smith
D) L. Walras
E) T. Malthus
Cevap : Ülkeler ticarete girerek ortak hareketlerinde ken¬dilerine bir kazanç payı sağlar (Cevap C).
66. Klasik iktisadi düşünceye göre dış icaret modellerinin temel varsayımları arasında aşağıdakilerin hangisi doğru değildir?
A) Tüm piyasalarda tam rekabet koşulları hakimdir
B) Uluslar arası ticarette parasal işlemler geçerlidir
C) Üretim faktörleri arasında emek homojendir
D) Taşıma giderleri sıfırdır
E) Malların fiyatı reel olarak tespit edilir
Cevap : Uluslararası ticarette para kullanılmaz, dış mü¬badeleler malın malla değişimi şeklinde gerçek¬leşir. Diğer özellikler ise;
1. İç ve dış ekonomi üzerinde devlet müdahale¬si yoktur. Doğal olarak, gümrük tarifesi, kotalar ve diğer kısıtlamalar yoktur.
2. Fiyatlar parasal değil reel fiyatlardır. Yani, bir malın fiyatı ya diğer mal cinsinden ya da onun üretiminde kullanılan faktör miktarıyla ifade edi¬lir.
3. Malın maliyetini emek faktörü belirler yani emek homojen bîr faktördür.
4. İşgücü faktörü ülke içinde tam hareketli, ülke¬ler arasında ise hareketsizdir.
5. Ekonomide tam istihdam vardır.
6. Modelde iki ülke ve iki mal vardır. (Cevap B)
67. Bir ülkede tüketilen mal ve hizmetlerin yabancı ülkelerden gelen mal ve hizmetlere oranına ne ad verilir?
A) Gini katsayısı
B) Bağlı ticaret haddi
C) İthalat oranı
D) İhracat oranı
E) Bağlılık oranı
Cevap : Bağlılık katsayısı, bir ülkede elde edilen ve tek¬rar, ihraca konu olmayan malların ithalat değerin net milli gelirle olan ilişkisidir. (Cevap E)
68. Mutlak üstünlükler teorisi hangi iktisatçıya aittir?
A) A. Smith
B) D. Ricardo
C) J. S. Mill
D) J. B. Say
E) A. P. Larner
Cevap : Mutlak üstünlükler teorisi; ticarete girişen iki ül¬keden birinin diğerine göre mutlak olarak düşük maliyette üretim yapması ve ticarete katılması demektir. Başka bir ifade ile, bir ülke hangi mallan diğerinden daha ucuza üretiyorsa o malların üretiminde uzmanlaşmalı ve bunları ihraç ede¬rek pahalıya ürettiklerini ithal etmelidir. (Cevap A)
69. Karşılaştırmalı üstünlükler teorisi hangi iktisatçıya aittir?
A) J. S. Mill
B) J. B. Say
C) David Ricardo
D) H. Ohlin
E) A. P. Larner
Cevap : Bir ülke hangi malları diğerlerinden daha ucuza üretiyorsa o malların üretiminde diğer ülkelerin mukayesesinde üstünlüğe sahiptir. Bu teoriye gö¬re her iki malın üretiminden de mutlak dezavan¬tajlı olan ülke en az dezavantajlı olduğu malı üretmelidir. (Cevap C)
70. Aşağıdakilerden hangisi karşılaştırmalı üstünlükler teorisinin varsayımları arasında yer almaz?
A) Takas, ülke içinde ve ülkeler arasında yapılır.
B) Ticaret gelir dağılımını etkiler.
C) Üretimde sabit maliyetler geçerlidir.
D) Değerin emek teorisi hakimdir.
E) Ticaret iki ülke arasında yapılmaktadır.
Cevap : Ticaret gelir dağılımını etkilemez. Ülkelerin tica¬retten kazançlı çıkmaları (gelir dağılımını etkile-meyerek) ülkelerin toplam refahını arttıracaktır. Bu teorinin diğer özellikleri ise;
1. Ulaşım, haberleşme v.b. masraflar sabittir.
2. Üretim faktörleri gerek ülke içinde gerekse bölgeler itibariyle hareketlidir (mobilftesi yüksek¬tir).
3. Üretim faktörlerinin ülkeler arası hareketliliği yoktur.
4. Mal ve üretim unsuru piyasalarında tam reka¬bet geçerlidir.
bu teorinin farklı tanımları ise; karşılaştırmalı maliyetler dotrini, mukayeseli avantajlar teorisi, karşılaştırmalı maliyetler teorisi ve mukayeseli masraflar kanunu olarak ifade edilmektedir (Cevap B).
71. Klasik iktisadi düşünceye göre arz yönünden dış ticaret teorisi için aşağıdakilerden hangisi doğru değildir?
A) Teknoloji yoğunluğu sabittir.
B) Faktör yoğunluğu sabittir.
C) İşgücünün çalışmaya başladığı birinci saatteki verimliliği ile sonuncu saatteki verimliliği aynıdır.
D) Eksi ekonomiler yoktur.
E) Ticarette artış sonucu dışsal ekonomiler vardır.
Cevap : Üretimde dışsal ekonomi yoktur. Diğer özellikle¬ri İse; üretim (aktörleri tam İstihdamdadır, denge durumunda gelir ve harcamalar birbirine eşittir, dış tarife ve kota gibi hiç bir kısıtlama olmayıp devlet müdahalesi yoktur (Cevap E).
72. Girdi-çıktı analizi ile Hacksher-Ohlin teorisinin tam tersine ıspat eden iktisatçı aşağıdakilerden hangisidir?
A) W. Leontieff
B) T. Mathus
C) R. Lucas
D) A. C. Pigou
E) B. Pareto
Cevap : W.W. Laontieff'in elde ettiği bu sonuç, Hecksher-Ohlin teorisini tam tersini gösterdiğinden "La¬ontieff paradoksu" adını almaktadır (Cevap A).
73. Aşağıdakilerden hangisi Leontieff paradoksu için doğru değildir?
A) ABD sermaye yoğun malları ihraç eder.
B) ABD emek yoğun mal itha eder.
C) Bir ABD’li işçi üç yabancı işçiye bedeldir.
D) Leontieff paradoksu “faktör donatım teorisini” desteklemektedir.
E) Leontieff bu çalışmasında doğal kaynak kullanımını ithalatı teşkil eden ürünler arasında değerlendirmiştir.
Cevap : E. Haffmayer yapmış olduğu çalışmada, Laonti-erf'in çalışmasında tabi kaynakları dikkate alma-dığını belirt mistir. ABD 'nin ithalatını teşkil eden malların büyük bir kısmında (tabi kaynak kullanı¬mı hayli fazladır
(Cevap E).
74. Aşağıdaki teorilerden hangisi üretimde uzmanlaşmanın ülkeler açısından önemli odluğunu ve buna göre dış ticaretin belirlendiğini savunur?
A) Hecksher-Ohlin teorisi
B) Mevcudiyet teorisi
C) Karşılaştırmalı üstünlükler teorisi
D) Faktör yoğunluğu zengiliği kuramı
E) Teknolojik üstünlükler teorisi
Cevap : Üretimde en düşük maliyetlerle elde edilen iş ala¬nında uzmanlaşmanın daha çok kazanç sağlaya¬cağını ileri süren bir kuramdır. Örneğin Türkiye, bir birim buğdayı bir işgücünde, bir birim kumaşı iki İş gününde ve buna karşı, İngiltere, bir bîrim buğdayı üç işgücünde ve bir birim kumaşı dört iş gücünde üretiyorsa. Türkiye her iki üretimde de düşük maliyet sağladığı halde buğday üretiminde daha düşük maliyet sağladığı için buğday üreti¬minde uzmanlaşıp kumaş üretimini İngiltere'ye bırakırsa her iki ülkede bunda kazançlı çıkar {Cevap C).
75. Aşağıdakilerden hangisi Hecksher-Ohlin kuramının özellikleri arasında yer almaz?
A) Ülkelerde ölçeğe göre artan getiri söz konusudur.
B) Tam ihtisaslaşma yoktur.
C) Her iki ülkede aynı üretim teknikleri geçerlidir.
D) Faktör yoğunlukları tesine dönemez.
E) İki mal, iki ülke ve iki üretim faktörü söz konusudur.
Cevap : Ölçeğe göre sabit getiri söz konusudur. Diğer özellikler ise, ülkeler arasındaki karşılaştırmalı üstünlükler, malların üretim fonksiyonlarının (ar-kılıltğı varsayımına dayanır. Faktör zenginliği, faktör fiyatları tarafından belirlenir ve faktör zen¬ginliği fiziki faktör miktarı tarafından belirlenmek¬tedir. Ayrıca ulaşım maliyetleri sıfır olup, serbest dış ticaret söz konusudur, dış ticaretin nedeni ise; ülkelerin farklı faktör yoğunluğuna sahip ol-malarıdır (Cevap A).
76. Hecksher-Ohlin teorisinin eksik yönleri arasında aşağıdakilerden hangiis yer almaz?
A) İçsel ve dışsal ekomomiler yoktur.
B) Arza yönelik bir teoridir.
C) Her mal üretiminde ihtisaslaşmaya önem vermiştir.
D) Teknolojik bilgi dünyanın heryerinde aynıdır.
E) Tam rekabet koşullarının varlığı kabul edilmektedir
Cevap: Heckscer-Ohlin teorisine göre her ülke, kendi¬sinde bol olan üretim faktörünü daha çok kullandığı malın üretiminde ihtisaslaşır ve bu malı ihraç eder. İhracat, bu malın üretiminde kullanılan faktörlere olan talebi arttırır. Diğer yandan ülke de nispi olarak daha az bulunan faktörleri kullanarak üretilen mallar dışarıdan ithal edilir ve dolayısıyla bu malların üretiminde kullanılan faktörler ülke içinde daha az kıt duruma gelir. (Cevap C)
77. Karşılıklı talep teorisini aşağıdaki hangi iktisatçı ileri sürmüştür?
A) J. S. Mill
B) G. Haberler
C) J. Viner
D) H. G. Johnson
E) J. B. Say
Cevap: Bir ülke, karşı ülkenin malına ne derece şiddetli biçimde ihtiyaç duyuyorsa, belirli miktar yabancı mal karşılığında kendi malından o kadar fazla bir miktar vermeye razı olacaktır. Başka bir ifa¬deye göre; bir ülkenin kendi malından vereceği belli bir miktar için ithal malından o kadar daha azını kabul edecektir. Eğer ülkenin karşılıklı talebi şiddetli değilse, bu durumda karşı tarafa teklif miktarda ithal malı talep edecektir. Birinci durumda uluslararası fiyat ülkenin aleyhine, ikinci durumda ise ülkenin lehine oluşacaktır.
(Cevap A)
78. John Stuart Mill`in Karşılıklı Talep Kanunu nu geometrik olarak açıklayan iktisatçı aşağıdakilerden hangisidir?
A) B. Ohlin
B) G. Haberler
C) P.A. Samuelson
D) F. Y. Edgeworth
E) J. E. Meade
Cevap : F. Y. Edgev/orth ve A. Marshail tarafından geliş¬tirilerek grafiksel olarak incelenmiştir. Böylece dış ticaret hadlerinin oluşumunda arz ve talep et¬kilerine daha büyük bir açıklık getirilmiştir. (Cevap D)
79. F.Y. Edgeworth un grafiksel olarak incelendiği Karşılıklı Talep Kanunu hangi kavramla ifade edilir?
A) Faktör yoğunluğu zenginliği
B) Mevcudiyet teorisi
C) Üretim imkanları teorisi
D) Ticari kazançlar teorisi
E) Teklif eğrisi
Cevap : Teklif eğrisi, çeşitli dünya fiyatlarından belirli mik¬tardaki ithal malı karşılığında ne miktar ihraç ma¬lı teklif edileceğini gösteren bir eğridir. Başka bir İfade ile; bir ülkenin kendi malından vereceği belli bir miktar karşılığında diğer ülkenin malın¬dan ne miktar da talep edeceğini ifade eder. (Cevap E)
80. Faktör oranları teorisi aşağıdaki hangi iktisatçıya aittir?
A) Hecksher-Ohlin
B) S. B. Linder
C) R. Vernon
D) G. Myrdal
E) A. P. Lerner
Cevap : Faktör oranları ya da faktör donatım teorisine göre; bir ülke hangi üretim faktöründe zengin İse, üretimi o faktörü yoğun biçimde gerektiren mallarda karşılaştırmalı üstünlük elde eder, yani onları daha ucuza üretir ve o alanlarda uzmanla¬şır. (Cevap A)
81. “sanayileşmiş ülkeler arasındaki ticaretin büyük bir bölümü yeni mal ve üretim süreçlerine dayanır.” Görüşü hangi teoriye aittir?
A) Nitelikli iş gücü teorisi
B) Teknoloji açığı teorisi
C) Mevcudiyet teorisi
D) Mal geliştirme teorisi
E) Ölçek ekonomileri teorisi
Cevap : Dış ticareti açıklamaya yönelik bu teori, üretim tekniklerinde, üretim sürecinde veya ürünlerde, değişik ülkelerde, farklı hızlarda meydana gelen teknolojik yeniliklere dayanmaktadır. Teknolojik yenilik üretimde yenilik oluşturmakta ve yeniliğin geldiği mallarda o ülke önemli bir karşılaştırmalı üstünlüğe sahip olmaktadır. (Cevap B)
82. Teknolojik açık kuramını hangi iktisatçı ileri sürmüştür?
A) I. Kravis
B) J. Vanek
C) M. V. Posner
D) S. B. Linder
E) S. H. Hymer
Cevap : M. V, Posner'in Teknolojik açık teorisine göre; yenilikler, patent ve fikri hak yasaları ile korunur. Başka bir ifade ile; bir yeniliği ilk kez bulan firma onun monopolcüsü olur. Böylece, teknolojik yenilik diğer ülkelere sıçramadan önce üretilen mallar, bu yeniliğe sahip olmayan ülkelere ihraç edilir. (Cevap C)
83. “ Eski sömürgelerde kullanılmayan, kaynaklar ticaretin başlamasıyla üretime katılmaya başlamıştır.”görüşü hangi iktisatçıya aittir?
A) S. P. Mage
B) R. Z. Alibar
C) I. Kravis
D) H. Myint
E) R. Vernon
Cevap : Kanal Teorisi olarak bilinen görüşü, A. Smith'den İlham alan Hla Myint'e aittir. Myint, bu teorisi ile eski sömürgelerin ticarete açılmasını açıklama¬ya çalışmıştır. (Cevap D)
84. S. B. Linder’e göre, “talep edilen sanayi mallarının türleriyle kalitesi büyük ölçüde ülkenin kişi başına düşen milli gelir düzeyine yani gelişme aşamasına bağlıdır.” Bu görüş hangi teoriyle bağdaşmaktadır?
A) Tercihlerde benzerlik teorisi
B) Mal geliştirme teorisi
C) Ölçek ekonomileri teorisi
D) Mal farklılaştırılması teorisi
E) Faktörler arasında tamamlayıcılık teorisi
Cevap : Gelir ve tercihlerde benzerlik teorisini ileri süren Under'e göre; dış ticaret uluslararası kişi başına düşen gelir karşılaştırmalarına dayanarak açıklanmıştır. Sanayi ürünleri ticaretinde uygulanabilen bu teoriye göre, homojen nitelikte olamayan sülünlerin ticareti üretim maliyetlerinden çok, ül¬keler arasında zevk ve tercihlerin benzerliğine bağlıdır. Diğer bir ifade ile sanayi malları üzerin¬deki ticareti belirleyen asıl faktör arz koşullarından çok talep koşulları yani gelirdir. (Cevap A)
85. Ürün dönemleri teorisi hangi iktisatçıya aittir?
A) E. Heckscher
B) A. Lerner
C) G. C. Hufbaufer
D) R. Vernon,
E) P. A. Samuelson
Cevap : Diğer adı da mal geliştirme teorisi olan, R. Vernon'a göre; bazı ülkeler halen var olan malların bazılarında yeni mallar üretiminde uzmanlaşır. Vernon'a göre, teknolojik yenilikler ve yeni malların geliştirilmesi İleri sanayileşmiş ülkelerde gerçekleşebilir. Bu görüş, malın karşılaştırmalı üstünlüğünde mamulün hayat dönemi boyunca girdilerdeki değişmeye paralel olarak değişebileceğini belirtmekte olup arz yönlü bir teoridir. (Cevap D)
86. İç üretimde bulunduğu ürünü belli bir süre içinde önce ihraç daha sonra ithal edilmesiyle sonuçlanan teori aşağıdakilerden hangisidir?
A) Tekelci rekabet teorisi
B) Mal farklılaştırma teorisi
C) Ölçek ekonomiler teorisi
D) Mevcudiyet teorisi
E) Mal geliştirme teorisi
Cevap : Vernon'a ait olan ürün dönemleri teorisi yada mal geliştirme teorisine göre; standart üretimin maliyetini düşürmek için üretim, örneğin işçi üc¬retlerinin düşük olduğu öteki ülkelere kaydırılır. Çünkü, icatçı ülkelerde yüksek derecede nitelikli işgücü dolayısıyla, üretim maliyetleri göreceli olarak yüksektir. İcatçı ülkede hâlâ bir kısım mal üretilir, ancak malın lisansını alan düşük maliyet¬li yeni üreticilerin (başka ülkelerin) ihracat piya-salarını ele geçirmeleri İle yenilikçi ülkenin İhra¬catı kesilir (4. aşama). En son aşama olan 5. aşamada ise, yenilikçi ülke iç üretimi tamamen durdurur ve İç talebi karşılayabilmek için ihraç ettiği malı ithal etmeye başlar. (Cevap E)
87. “Bir ülkenin ithalatını teşkil eden mallaın ihracatını oluşturan malların tam tersi olduğunu ileri süren ve standart mallar için telafi yaklaşımını” savunan iktisatçı aşağıdakilerden hangisidir?
A) G. Myrdal
B) G. C. Hufbaufer
C) S. P. Magee
D) S. H. Hymer
E) R. Z. Alibar
Cevap : Bu yaklaşım Ricardo, Hecksceher - Ohlin ve öl¬çek ekonomileri gibi geleneksel uluslararası te¬oriler ile uyumludur. (Cevap B)
88. Dış ticaret teorileri ile ilgili olarak iktisatçılar ve bunları ileri sürmüş oldukları teoriler birlikte sunulmuştur. Aşağıdaki guruplama arasında hangisi doğru değildir?
A) Chamberlin-tekelci rekabet teorisi
B) A. Smith-mutlak üstünlükler teorisi
C) S. B. Linder-faktör oranları teorisi
D) M. V. Posner-teknolojisi açığı teorisi
E) H. Myint-kanal teorisi
Cevap : S. B. Linder, gelir ve tercihlerde benzerlik teorisi¬ni ileri sürmüş olup, faktör oranları teorisi, Heckscher-Ohlin'e aittir. (Cevap C)
89. Mevcudiyet teorisini hangi iktisatçı ileri sürmüştür?
A) B. Ohlin
B) S. H. Hyemer
C) İ. Kravis
D) J. Meade
E) J. Viner
Cevap : I. Kravis; ticaretin yurtiçinde bulunmayan malla¬ra yöneldiğini belirtmekte ve ticareti bu esasa dayandırmaktadır. Ülkeler arasında üretimin çe¬şitli olmasının başlıca sebepleri ise, talebe göre doğal kaynak zenginliğinin farklı olması, tekno¬lojik yeniliklerle, geçici monopol yaratan ürün farklılaşmalarıdır. Yani, ülkenin ihraç sanayileri¬ni arz esnekliğinin, yurtiçi ithal ikame sanayininden büyük olmasıdır. Kravis'e göre, eğer bir mal ekonomide yoksa o mal ithal yoluyla elde edile¬rek ticaret oluşur. (Cevap C)
90. Aşağıdaki teorilerden hangisi “serbest dış ticaretin ülkenin bol olarak sahip olduğu faktörün reel gelirini yükselteceğini kıt faktörün ise gelirini düşüreceğini” savunur?
A) Telafi yaklaşımı teorisi
B) Sermaye piyasası teorisi
C) Rybczynski teorisi
D) Stolper-Samuelson gelir dağılımı teorisi
E) Değer ölçüsü teorisi
Cevap : Bu teoriye göre, serbest ticaret ihracat endüstri¬lerinde yoğun kullanılan faktörün lehinedir, ancak korumacılık ithalata rakip endüstride yoğun kullanılan faktörleri yararlandırır. Başka bir ifade ile korumacılık dolayısıyla ekonomi bir bütün olarak kaybetse dahi ithalata rakip piyasada ça¬lışanlar bundan yararlanır. Öfkenin bir gümrük tarifesi uygulaması kıt kaynağın reel gelirini yükseltici etkide bulunur. (Cevap D)
91. Faktörler arasındaki tamamlayıcılık teorisini ileri süren iktisatçı hangisidir?
A) E. H. Chamberlin
B) R. Veron
C) J. Vanek
D) J. Viner
E) A. P. Lerner
F)
Cevap : Doğal kaynaklar ile sermayenin tamamlayıcı ol¬duklarını öne sürerek bu İki faktör arasındaki iliş¬kinin dış ticareti açıklama açısı üzerinde önemle durulması gerektiğini savunan iktisatçı Jaroslav Vanektir. (Cevap C)
92. “emeğin kalitesi dünyanın heryerinde aynı değildir ve bazı ülkelerde emek kalitesi diğer ülkelere göre yüksek olup daha etkin bir şekilde kullanılmaktadır.” Görüşü aşağıdaki hangi teoriye aitir?
A) Nitelikli iş gücü teorisi
B) İşgücü geliştirme teorisi
C) Rybczynski teorisi
D) Emek-değer teorisi
E) Emek-yoğun teorisi
Cevap : Yetişkin işgücü teorisi de denen bu teoriye göre; sanayi ülkeleri arasındaki dış ticaretin büyük bir bölümünün nitelikli işgücü farklılıkları ile açıklanabileceğini işaret etmişlerdir. Ayrıca, belirli türlerdeki mesleki veya nitelikli işgücü bakımından zengin ülkeler, üretimi büyük ölçüde bu faktörlere bağlı olan mallarda uzmanlaşırlar. Diğer yan¬dan, niteliksiz emeğe bol olarak sahip bulunan ülkeler ise yoğun bir biçim de niteliksiz işgücünü içeren malların (emek yoğun) üretiminde üstün¬lüğe sahip olurlar. (Cevap A)
93. Gelişmiş ve az gelişmiş ülkeler arasındaki ticaretin büyük bir bölümünü aşağıdaki hangi teoriyle açıklayabiliriz?
A) Nitelikli iş gücü teorisi ile
B) Mevcudiyet teorisi ile
C) Gelir veya tercihlerdeki benzerlik teorisiyle
D) Faktör donatımı teorisiiyle
E) Önemsiz olmanın önemi teorisiyle
Cevap : Su teoriye göre, ülkeler faktör donatımı yönün¬den ne derece farklı iseler aralarındaki ticaret o ölçüde endüstri içi türden olacaktır. Konuya, kal¬kınma açısından bakılırsa, az gelişmiş ülkelerle gelişmiş ülkeler arasındaki ticaret endüstriler arası nitelik taşır" ve bu tür ticaret faktör donatımıteorisine dayanır. (Cevap D)
94. “İki mallı ve iki faktörlü bir modelden tam istihdam koşulları altında eğer tek bir faktörün arzı arttırılacak olursa onu yoğun olarak kullanan malda üretim genişler, diğer malda ise daralır.” Görüşü hangi teori içinde ele alınmıştır?
A) Faktörler arasında tamamlayıcılık teorisi
B) Genel denge teorisi
C) Kanal teorisi
D) Ürün dönemleri teorisi
E) Rybczynski teorisi
Cevap : Bu teoriyi bir örnekle açıklarsak, Türkiye emek- yoğun bir ülke, tekstil emek - yoğun, bilgisayar ise sermaye yoğun mal olduğuna göre, gerek emek, gerek sermaye tam çalışma durumunda¬dır (teoriye göre). Bu koşullar altında sermaye arzı sabit kalırken emek stoğu artırılsın. Artan emek doğal olarak emek - yoğun tekstil kesimin¬de çalışacaktır. Bu durumda tekstil sektöründe üretim artacaktır (Ribzinski olarak telafuz edilir).
(Cevap E)
95. “Kendi kendine yeterliliğini sağlamak için dış dicareti tamamen kontrol etmk isteyen ve bu yönde ticaret yapıldığını” savunan iktisatçı aşağıdakilerden hangisidir?
A) R. Vernon
B) G. Myredal
C) J. Vanek
D) E. H. Chamberlin
E) G. Haberler
Cevap : Chamberün, G. Myrdal ve R. F. Mikseh'in araştır¬masına dayanarak ulusal otorşik ekonomi iddiasında bulunmuştur. Myrdal'a göre, mal akımlarından, sermaye ve işgücü akımına kadar bu kontrol vardır. Bu yüzden de, dış ticarette piyasa mekanizması (ve dolayısıyla herhangi bir teori) işlememekte, dış ticaretin yapısını, ülkelerin ulu¬sal olarşik ekonomiye yönelme eğilimleri tayin et¬mektedir. (Cevap B)
96. Yoksullaştırıcı yada fakirleştirici büyüme kuramı hangi iktisatçıya aittir?
A) Wicksell
B) Bhanwati
C) Alibar
D) Cagon
E) Bergson
Cevap : Hint asıllı iktisatçı Jaggdish Bhagvvati, büyüme¬nin net olarak refah düşüşüne yol açabileceği koşullarını teorik olarak ortaya koymuş ve bu bü¬yümeye de yoksullaştırıcı ya da fakirleştirici büyüme adını vermiştir. Belirli sektörlerdeki geliş¬meler o alanda çalışanları çok olumsuz yönde etkileyebilir, hatta onların refahının gerilemesine yol açabilir. Özellikle tarımsal üretimde ortaya çı¬kan aşırı bolluk çiftçiye zarar verebilir. Çünkü ar¬tan büyüme, tarım ürünleri talebinin esnek olma¬sını dolayısıyla fiyatları düşürür yani iç ticaret hadlerini düşürür ve köylünün gerçek gelirinin azalmasına neden olabiliyor (Cevap B).
97. “dış ticaret sonucu büyüyen ülkenin, büyümeden sonra ticaret haddinin şiddetle aleyhe dönmesi üzerine o ülkede daha düşük toplum farksızlık eğrisine kayma olur.” Görüşü aşağıdaki iktisatçılardan hangisine aittir?
A) Nurkse
B) Meade
C) Magee
D) Chamberlin
E) Bhagwatin
Cevap : Bhagwatİ bu duruma fakirleşitirici büyüme adını vermiştir. Dış ticaret hadleri son derece aleyhe döndüğü için büyüme sonucunda üretim artışın¬ da daha büyük bîr gelir kaybı ortaya çıkar. Bhag-wative göre, bir ülkenin bir malda dünya ticare¬tini etki edebilecek büyüklükte ise bu varsayım
geçerlidir. (Cevap E)
98. Fakirleştirici büyümeyi gerçekçi bulmayarak, “bir ülkenin dış ticaret hadleri aleyhe erişirken üretim faktörlerinin ihracat sektörlerine yönelmesi için herhangi bir sebep yoktur.” Görüşü aşağıdaki hangi iktisatçıya aittir?
A) Vanek
B) Meade
C) Nurkse
D) Viner
E) Vernon
Cevap : Bhagwatiye göre büyümenin motoru ihracattır. Ancak, Ranger Nurkse bu durumu eleştirerek, Bhagwati'nin belirtmiş olduğu gibi ihracat ile gelişmenin olabilmesi için, büyümenin mutlaka ihracat sektöründe olması, ülkenin ihraç mallarına yönelik dış talebin fiyat esnekliğinin katı olması ve ihracat artışının fiyatları düşürmesi ayrıca ülkenin büyük ölçüde dış ticarete bağımlı olması gerekir. (Cevap C)
99. “Gelişmekte olan ülkelerin ticaret hadlerinin devamlı olarak aleyhlerine döndüğü ve ekonomik kalkınmanın sekteye uğradığını” savunan görüş aşağıdaki hangi iktisatçılara aittir?
A) Heckscher – Ohlin
B) Samuelson – Johonson
C) Kravis – Larner
D) Chamberlin – Vanek
E) Singer – Prebish
Cevap : (Cevap E)
100. “fakirleşerek büyüme teorisine göre; eğer herhangi bir ülke kalkınmasını aşırı dercede ihracata dönük olarak gerçekleştirirse, ihraç malı fiyatlarının büyük ölçüde düşmesi refah kaybına neden oalbilir.” Bunun için ihraç malı talebinin esnekliği ne olmalıdır?
A) Bire eşit olmalıdır.
B) Birden büyük olmalıdır.
C) Sıfır olmalıdır.
D) Sıfırdan küçük olmalıdır.
E) Sonsuza eşit olmalıdır.
Cevap : Esnekliğin sıfıra eşit ya da küçük olması katı es¬nek talep ya da İnelastik talep özelliğidir. Bu durum karşısında arzdaki artışlar fiyatlarda büyük düşüşlere neden olur. Çünkü esnekliğin katı ol¬ması ihraç edilen malların arzındaki artışa du¬yarsızdır ve fiyatları aşağıya çekecektir. Başka bir ifade ile ; arzdaki artış sonucu talebin yetersiz kalmasıdır. (Cevap D)
