Piyasa Dengesi
Piyasa dengesi, arz ve talebin eşitlendiği, bir diğer deyişle arz ve talep eğrilerinin kesiştiği noktada oluşur. Arz ve talebi birbirine eşitleyen fiyat düzeyine denge fiyatı denir. Denge fiyatında alınan(talep edilen) ve satılan(arz edilen) mal miktarı ise denge miktarıdır.
Yukarıdaki şeklin elma arz ve talebini gösterdiğini düşünelim. Elmanın piyasa denge fiyatı 100 TL, arz ve talep edilen denge miktarı ise 80 kg.dır. Eğer elma fiyatı 120 lira olarak belirlenseydi, denge fiyatının üstünde fiyat, üreticileri teşvik ederken, bir kısım tüketicinin de piyasadan çekilmesine neden olacaktı. Bu durum ARZ FAZLASI (ARTIK) olarak adlandırılır. Eğer elma fiyatı 80 lira olarak belirlenseydi, denge fiyatının altında fiyat, tüketicileri elma almaya teşvik ederken, bir kısım üreticinin piyasadan çekilmesine neden olacaktı. Bu durum TALEP FAZLASI (KITLIK) olarak adlandırılır.
Dengedeki Değişmeler
P (fiyat)Arz ve talep eğrisindeki kaymalar, piyasa denge noktasının değişmesine neden olacaktır. Arz ve talep eğrileri tek başına kayabileceği gibi ikisi aynı anda da kayabilir ve her bir kaymanın piyasa denge fiyat ve miktarı üzerinde farklı etkisi olacaktır.
Teknoloji değişsin, arz eğrisi S 'den S1 'e kaysın . Talep edilen miktar değişirken, talep eğrisinde değişme olmadığını varsayalım. Arz arttığında fiyat düşmekte, miktar artmaktadır. Arz azaldığında ise fiyat yükselmekte, miktar azalmaktadır.
Arz eğrisinin kaymasına neden olabilecek temel faktörler şunlardır:
1-Kullanılan Girdi Fiyatlarında (Üretim Maliyetlerinde) Değişmeler: Girdi (emek, tabiat, sermaye) fiyatlarındaki artışlar maliyetlerde artış yapacağından arz azalır ve arz eğrisi sola kayar. Tam tersi durumda ise arz eğrisi sağa kayar.
2-Diğer Malların Fiyatları: Arpa ürettiğini varsaydığımız üretici buğdayın fiyatı arttığında elindeki girdileri buğday üretiminde kullanmaya başlayacak böylece arpanın üretimi azalacak ve arz eğrisi sola kayacaktır.
3-Teknolojik ve Verimlilik: Teknolojik gelişme üretim maliyetlerin düşmesine, doğal olarak üretkenliğin artmasına, dolayısıyla arz eğrisinin sağa kaymasına sebep olacaktır.
4-Vergiler ve Sübvansiyonlar: Vergilerdeki artışlar üretici açısından maliyetlerde artış yapacağından arz eğrisi sola kayacaktır. Sübvansiyonlar, (devletten üreticiye doğrudan yapılan yardımlar-destekler) ise maliyeti azalttığı için arz eğrisi sağa kayacaktır.
5-Üreticilerin Beklentileri: Gelecekte mısır fiyatlarının daha yüksek olması beklentisi mevcutsa, bugünkü mısırın bir kısmı piyasanın dışında tutulacaktır. Bu nedenle, arz edilen mısır miktarı azalacak ve ürünün fiyatı artacak ve sonuç olarak arz eğrisi sola kayacaktır.
6-Endüstrideki Firmaların Sayısı: Firma sayısı arttıkça arz eğrisi sağa, azaldıkça eğri sola kayacaktır.
1-Tüketici geliri, farklı mallar için talep eğrisini farklı yönlerde kaydırır.
a. Normal mallar için, gelir arttığında talep artar ve talep eğrisi SAĞA kayar. –vice versa- Muz buna bir örnektir.
b. Düşük mallar için, gelir arttığnda talep azalır ve talep eğrisi SOLA kayar. –vice versa- Buna örnek ekmektir.
2-İlişkili malların fiyatları,
a. Tamamlayıcı malların fiyatları arttığında talep azalır ve talep eğrisi SOLA kayar. Çünkü tamamlayıcı mal asıl malı kullanmak için gereklidir. Dolayısıyla asıl malın kullanım maliyeti artar ve talep edilen miktar düşer.-vice versa-
Buna örnek, PC’ler ile kullanılan monütörlerin fiyatları arttığında PC’lere olan talebin azalması gösterilebilir.
b. İkame malların fiyatları arttığında sözkonusu mala olan talep artar ve talep eğrisi SAĞA kayar. –vice versa-
Nokia markalı cep telefonlarındaki fiyatların artması ile Samsung markalı cep telefonlarına olan talebin artması buna bir örnektir.
3- Zevk ve tercihlerdeki değişmeler, duruma göre talep eğrisini sağa ya da sola kaydırabilir.
Örneğin, moda. Moda hangi yönde hareket ederse tercihler o yönde değişir. Moda olduğunu düşündüğünüz giysileri daha çok ve daha pahalıya ssatın alırsınız. Eğriyi de sağa kaydırmış olursunuz. –vice versa-
4- Tüketici beklentileri, talep eğrisini duruma göre her iki yönde de kaydırır.
Örneğin, ben doların gelecekte TL’ye göre yükseleceğini düşündüğümde ihtiyaç duyacağımı düşündüğüm bilgisayar parçalarını alırım. Benim gibi kişilerin toplamı aynı durumda eğriyi sağa kaydırır. –vice versa-
5- Tüketici sayısının artması eğriyi sağa kaydırır. –vice versa-
Piyasa dengesi, arz ve talebin eşitlendiği, bir diğer deyişle arz ve talep eğrilerinin kesiştiği noktada oluşur. Arz ve talebi birbirine eşitleyen fiyat düzeyine denge fiyatı denir. Denge fiyatında alınan(talep edilen) ve satılan(arz edilen) mal miktarı ise denge miktarıdır.
Yukarıdaki şeklin elma arz ve talebini gösterdiğini düşünelim. Elmanın piyasa denge fiyatı 100 TL, arz ve talep edilen denge miktarı ise 80 kg.dır. Eğer elma fiyatı 120 lira olarak belirlenseydi, denge fiyatının üstünde fiyat, üreticileri teşvik ederken, bir kısım tüketicinin de piyasadan çekilmesine neden olacaktı. Bu durum ARZ FAZLASI (ARTIK) olarak adlandırılır. Eğer elma fiyatı 80 lira olarak belirlenseydi, denge fiyatının altında fiyat, tüketicileri elma almaya teşvik ederken, bir kısım üreticinin piyasadan çekilmesine neden olacaktı. Bu durum TALEP FAZLASI (KITLIK) olarak adlandırılır.Dengedeki Değişmeler
P (fiyat)Arz ve talep eğrisindeki kaymalar, piyasa denge noktasının değişmesine neden olacaktır. Arz ve talep eğrileri tek başına kayabileceği gibi ikisi aynı anda da kayabilir ve her bir kaymanın piyasa denge fiyat ve miktarı üzerinde farklı etkisi olacaktır.
Teknoloji değişsin, arz eğrisi S 'den S1 'e kaysın . Talep edilen miktar değişirken, talep eğrisinde değişme olmadığını varsayalım. Arz arttığında fiyat düşmekte, miktar artmaktadır. Arz azaldığında ise fiyat yükselmekte, miktar azalmaktadır.
1-Kullanılan Girdi Fiyatlarında (Üretim Maliyetlerinde) Değişmeler: Girdi (emek, tabiat, sermaye) fiyatlarındaki artışlar maliyetlerde artış yapacağından arz azalır ve arz eğrisi sola kayar. Tam tersi durumda ise arz eğrisi sağa kayar.
2-Diğer Malların Fiyatları: Arpa ürettiğini varsaydığımız üretici buğdayın fiyatı arttığında elindeki girdileri buğday üretiminde kullanmaya başlayacak böylece arpanın üretimi azalacak ve arz eğrisi sola kayacaktır.
3-Teknolojik ve Verimlilik: Teknolojik gelişme üretim maliyetlerin düşmesine, doğal olarak üretkenliğin artmasına, dolayısıyla arz eğrisinin sağa kaymasına sebep olacaktır.
4-Vergiler ve Sübvansiyonlar: Vergilerdeki artışlar üretici açısından maliyetlerde artış yapacağından arz eğrisi sola kayacaktır. Sübvansiyonlar, (devletten üreticiye doğrudan yapılan yardımlar-destekler) ise maliyeti azalttığı için arz eğrisi sağa kayacaktır.
5-Üreticilerin Beklentileri: Gelecekte mısır fiyatlarının daha yüksek olması beklentisi mevcutsa, bugünkü mısırın bir kısmı piyasanın dışında tutulacaktır. Bu nedenle, arz edilen mısır miktarı azalacak ve ürünün fiyatı artacak ve sonuç olarak arz eğrisi sola kayacaktır.
6-Endüstrideki Firmaların Sayısı: Firma sayısı arttıkça arz eğrisi sağa, azaldıkça eğri sola kayacaktır.
Talep değişmelerinin sonuçlarını görelim. Talep artınca fiyat ve miktar ne olur? Talep arttığında fiyat ve miktarının her ikisi de artacaktır. Talep azaldığında ise fiyat ve miktarın her ikiside azalmaktadır.
Talep Eğrisini Kaydıran Faktörler Nelerdir?
Bütün maddelerde diğer bütün faktörler sabit olduğu kabul edilir!1-Tüketici geliri, farklı mallar için talep eğrisini farklı yönlerde kaydırır.
a. Normal mallar için, gelir arttığında talep artar ve talep eğrisi SAĞA kayar. –vice versa- Muz buna bir örnektir.
b. Düşük mallar için, gelir arttığnda talep azalır ve talep eğrisi SOLA kayar. –vice versa- Buna örnek ekmektir.
2-İlişkili malların fiyatları,
a. Tamamlayıcı malların fiyatları arttığında talep azalır ve talep eğrisi SOLA kayar. Çünkü tamamlayıcı mal asıl malı kullanmak için gereklidir. Dolayısıyla asıl malın kullanım maliyeti artar ve talep edilen miktar düşer.-vice versa-
Buna örnek, PC’ler ile kullanılan monütörlerin fiyatları arttığında PC’lere olan talebin azalması gösterilebilir.
b. İkame malların fiyatları arttığında sözkonusu mala olan talep artar ve talep eğrisi SAĞA kayar. –vice versa-
Nokia markalı cep telefonlarındaki fiyatların artması ile Samsung markalı cep telefonlarına olan talebin artması buna bir örnektir.
3- Zevk ve tercihlerdeki değişmeler, duruma göre talep eğrisini sağa ya da sola kaydırabilir.
Örneğin, moda. Moda hangi yönde hareket ederse tercihler o yönde değişir. Moda olduğunu düşündüğünüz giysileri daha çok ve daha pahalıya ssatın alırsınız. Eğriyi de sağa kaydırmış olursunuz. –vice versa-
4- Tüketici beklentileri, talep eğrisini duruma göre her iki yönde de kaydırır.
Örneğin, ben doların gelecekte TL’ye göre yükseleceğini düşündüğümde ihtiyaç duyacağımı düşündüğüm bilgisayar parçalarını alırım. Benim gibi kişilerin toplamı aynı durumda eğriyi sağa kaydırır. –vice versa-
5- Tüketici sayısının artması eğriyi sağa kaydırır. –vice versa-
biri de şu ne olmuştura cevap versin!
YanıtlaSilEk bilgileri ekledim yeterli olur diye düşünüyorum.
Silotomobil endüstrisi daha fazla yakıt tasarrufu sağlıyor ve bu nedenle otomobiller litre başına daha fazla kilometre alıyor bu petrol piyasasının arzı,talep ,denge fiyatı ve miktarını nasıl etkiliyor?
YanıtlaSilkimya şirketlerinin petrolden, yeni ve popüler bir plastik türü icat etmesi petrol piyasasının arz ,talep ,denge fiyatı ve miktarını nasıl etkiliyor?
YanıtlaSilkuzey kıyılarında önemli yeni bir petrol keşfinin yapılması petrol piyasasının arz ,talep ,denge fiyatı ve miktarını nasıl etkiliyor?
YanıtlaSiljaponya gibi bazıgüçlü petrol kullanan ülkelerin ekonomisi yavaşlıyor bu petrol piyasasının arz ,talep ,denge fiyatı ve miktarını nasıl etkiliyor?
YanıtlaSilortadoğu daki bir kriz, petrol pompalama zaman çizelgesini bozuyor. bu durum petrol piyasasının arz ,talep ,denge fiyatı ve miktarını nasıl etkiliyor?
YanıtlaSilgüneş enerjisinin fiyatının %20 düşmesi petrol piyasasının arz ,talep ,denge fiyatı ve miktarını nasıl etkiliyor?
YanıtlaSilkimya şirketlerinin petrolden, yeni ve popüler bir plastik türü icat etmesi petrol piyasasının arz ,talep ,denge fiyatı ve miktarını nasıl etkiliyor.?
YanıtlaSil